Τα θεραπευτικά οφέλη της μουσικής συναντώνται σε όλα τα είδη και τους σταθμούς της ιστορίας της και στις μέρες μας αποτελούν αντικείμενο προοδευτικά αυξανόμενου επιστημονικού ενδιαφέροντος. Η χορωδιακή μουσική τέχνη, από τις πρώτες ιστορικές καταγραφές τον 2π.Χ. αιώνα, με τους Δελφικούς ύμνους προς τιμήν του θεού Απόλλωνα και των 9 μουσών, αλλά και τον “χορό” στο αρχαίο ελληνικό θέατρο, χαρακτηρίζεται από την ενότητα των μελών μεταξύ τους και με το κοινό, με απώτερο σκοπό την κάθαρση. Η αναζήτηση της κάθαρσης- λύτρωσης μέσω της επίκλησης στις θεότητες ήταν συνυφασμένη με την εξάλειψη των ασθενειών και την εξασφάλιση της υγείας. Η αναζήτηση της ένωσης με τον Θεό και οι προεκτάσεις αυτής της ένωσης στην πνευματική, ψυχική αλλά και σωματική υγεία των πιστών συναντάται και στις μορφές χορωδιακής τέχνης της Αναγέννησης με την άνθηση της πολυφωνίας, αλλά και του Μπαρόκ με τα ορατόρια, τις λειτουργίες και τις καντάτες που συναντάμε στα έργα των Handel και Bach. Αλλά και τα μεγάλα έργα των συνθετών της κλασσικής περιόδου, όπως το Ρέκβιεμ του Mozart και η 9η συμφωνία του Beethoven χαρακτηρίζονται από έντονη θρησκευτική και πνευματική εσωτερικότητα. Από τον 19ο αιώνα, με την εκτέλεση μεγάλου αριθμού χορωδιακών έργων από τους εκκλησιαστικούς χώρους σε συναυλιακά κέντρα, αρχίζει να προσδίδεται στην χορωδιακή τέχνη ένας κοσμικός χαρακτήρας, με έμφαση στην ψυχαγωγία. Στις μέρες μας το χορωδιακό τραγούδι χαρακτηρίζεται από μια έντονη ποικιλομορφία, αλλά τα οφέλη είναι αναμφισβήτητα τόσο για τους χορωδούς, όσο και για το κοινό.
Σε μελέτες που πραγματοποιήθηκαν κυρίως σε ερασιτέχνες χορωδούς, παρατηρήθηκε μείωση των συναισθημάτων μοναξιάς και κατάθλιψης, ενώ οι ίδιοι δήλωσαν πιο ικανοποιημένοι στις σχέσεις τους, αφού επιδίωξαν να απολαμβάνουν περισσότερο χρόνο με φίλους εκτός προβών. Συγκεκριμένα βρέθηκαν στο σίελο των χορωδών αυτών, αυξημένα επίπεδα της ορμόνης της «ευτυχίας», της ωκυτοκίνης και των ενδορφινών, πρωτεϊνών οι οποίες δημιουργούν αίσθημα ευδαιμονίας και ηρεμίας, μειώνοντας τα υψηλά επίπεδα αδρεναλίνης και κορτιζόλης, ορμόνες που συντελούν στη δημιουργία του στρες. Οι ενδορφίνες παράλληλα λειτουργούν ως φυσικά παυσίπονα του οργανισμού, ενδυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα και καθυστερούν την εξέλιξη της γήρανσης. Δεν είναι λοιπόν υπερβολή ότι η απελευθέρωσή τους κατά τη διάρκεια ενασχόλησης με μια ευχάριστη δραστηριότητα όπως το τραγούδι, μειώνει τον χρόνιο πόνο και αυξάνει το προσδόκιμο ζωής. Κατά τη διάρκεια του χορωδιακού τραγουδιού, αλλά και του τραγουδιού γενικότερα, ομαλοποιείται ο καρδιακός ρυθμός και η αρτηριακή πίεση που εναρμονίζονται με την αναπνοή, διατηρώντας υψηλά τα επίπεδα της συγκέντρωσης οξυγόνου στο αίμα. Δικαιολογημένα λοιπόν βελτιώνεται το καρδιαγγειακό και αναπνευστικό έργο, ενώ σε περιπτώσεις νόσων του αναπνευστικού συστήματος βελτιώνονται τα συμπτώματα της νόσου.
Η ενασχόληση με το χορωδιακό τραγούδι είναι μία σύνθετη διαδικασία που συντελείται σε πολλαπλές εγκεφαλικές περιοχές, υπεύθυνες για τις γλωσσικές και επικοινωνιακές δεξιότητες. Έτσι σε περιπτώσεις ατόμων με νευρολογικές νόσους που συμμετείχαν σε χορωδιακά σχήματα, όπως το Πάρκινσον και η άνοια, ή και μετά από σοβαρά εγκεφαλικά επεισόδια και τραυματισμούς, βρέθηκε ότι βελτιώθηκε η ικανότητα του λόγου και κατ΄ επέκταση, η λειτουργική επικοινωνία. Κατά τη διάρκεια του τραγουδιού ασκούνται επίσης οι μύες του ανώτερου μέρους του σώματος, όπως και οι κροταφογναθικοί μύες, με αποτέλεσμα τη συνολικότερη βελτίωση της στάσης σώματος και τυχόν κροταφογναθικών δυσλειτουργιών.
Τέλος στα μέλη μιας χορωδίας ενισχύονται γρήγορα οι κοινωνικοί δεσμοί, γεγονός που είναι ιδιαίτερα πολύτιμο στις μέρες μας, που δεν ευνοούνται οι κοινωνικές συναναστροφές, ενώ παράλληλα ενδυναμώνεται το αίσθημα της σύμπνοιας και της κοινωνικής ευημερίας.
Εσύ ακόμα το σκέφτεσαι;
Λιώρη Δήμητρα, Μουσικός – Νοσηλεύτρια
Conduit Ensemble 